مفاهیم مالیاتی

یکی از مهمترین الزامات مودیان آشنایی با مفاهیم مالیاتی می باشد . شما در این مطلب با مهمترین و کاربردی ترین مفاهیم مالیاتی در ایران و سازمان امور مالیاتی کشور آشنا می شوید

مفاهیم مالیاتی

 آشنایی با مفاهیم مالیاتی

• اشخاص حقیقی :

منظور از اشخاص حقیقی، کلیه اشخاص حقیقی موضوع قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده می باشد که حسب مورد به انجام هر نوع معامله  فعالیت اقتصادی مبادرت می نمایند.

• اشخاص حقوقی :

منظور از اشخاص حقوقی، کلیه اشخاصی که در اداره ثبت شرکت ها تحت شماره معینی به ثبت رسیده باشند، اشخاص حقوقی نامیده می شوند.

• مصرف کننده نهایی :

منظور از مصرف کنده نهایی، شخص حقیقی است که کالا یا خدمات را متناسب با نیاز خود برای مصارف شخصی خریداری نموده و از آن برای عرضه کالا و خدمات به دیگران استفاده نمی نمایند .

• سازمان امور مالیاتی کشور :

بر اساس ماده 59 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان امور مالیاتی کشور یک موسسه دولتی بوده و زیر نظر وزارت امور اقتصادی و دارایی ایجاد شده و کلیه اختیارات، وظایف کارکنان، امکانات و تجهیزات موجود وزارت امور اقتصادی و دارایی که در معاونت امور مالیاتی و بخش ها و حوزه های مالیاتی به کار گرفته شده بود، به این سازمان منتقل شده است .

• مودیان مالیاتی:

کسانی که مالیات به دولت می پردازند و طبق قانون به دولت مدیون هستند. به عبارت دیگر مودیان مالیاتی به اشخاصی اطلاق می گردد که بدهی مالیاتی بابت هرگونه فعالیت یا معاملات انجام شده متوجه انها است .

• واحد مالیاتی :

کوچکترین جزء تقسیمات اداری بخش مالیاتی است که بر اساس محدوده جغرافیایی، منابع مالیاتی، نوع مودیان یا حسب وظیفه مقرر در قانون مالیات های مستقیم از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می شود .

• سال مالیاتی :

سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از فروردین ماه هر سال شروع و به آخر اسفند ماه همان سال ختم می شود، لیکن در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساس نامه با سال مالیلتی تطبیق نمی کند، سال مالی آنها، به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار می گیرد و موعد تسلیم اظهارنامه، ترازنامه، حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آنها چهار ماه شمسی پس از سال مالی می باشد .

• شماره اقتصادی :

شماره منحصر به فردی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور، حسب مورد به اشخاص حقیقی و حقوقی اختصاص داده می شود .

• صورت حساب :

منظور از صورت حساب نمونه اعلام شده در اجرای ماده 169 قانون مالیات های مستقیم و ماده 19 قانون مالیات بر ارزش افزوده می باشد .

• اظهارنامه مالیاتی :

اظهارنامه مالیاتی فرم خاصی است که بر طبق مقررات از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و در اختیار مودیان مالیاتی قرار میگیرد و مودیان مکلف هستند که مشخصات خود و نشانی محل کسب و سکونت یا منبع تحصل درآمد و نیز اطلاعاتی درباره درآمد و حسب مورد دارایی ها و سود و زیان را که در فرم موصوف پیش بینی کرده منعکس کرده و ظرف مهلت مقرر (یعنی 4 ماه پس از پایان سال مالی ) به اداره امور مالیاتی تسلیم نمایند. ضمناٌ مطابق تبصره ماده 226 قانون مالیات های مستقیم به مودیان مالیاتی اجازه داده می شود چنانچه در اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان تسلیمی از نظر محاسبه اشتباهی  شده باشد، با ارائه مدارک لازم ظرف مدت یک ماه از مهلت انقضای تاریخ تسلیم اظهارنامه نسبت به رفع اشتباه اقدام و اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان اصلاحی را حسب مورد تسلیم نمایند و در هر حال تاریخ تسلیم اظهارنامه مودی تاریخ تسلیم اظهارنامه اول می باشد. 

• برگ تشخیص :

نظر مکتوبی است که ماموران مالیاتی پس از رسیدگی به درآمد و دارایی مودی اعلام می کنند و ضمن آن درآمد یا دارایی مشمول مالیات و مبلغ مالیات متعلق را مشخص می سازند.

• هیأت حل اختلاف مالیاتی :

هیأتی است مرکب از سه نفر: 1- یک نفر به نمایندگی از سازمان امور مالیاتی کشور 2- یک نفر از قضات شاغل یا بازنشسته عرفی شده از قوه قضائیه 3- یک نفر از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی ایران .

• گواهی موضوع ماده 186 :

صدور یا تجدید یا تمدید کارت بازرگانی و پروانه کسب یا کار اشخاص حقیقی یا حقوقی از طرف مراجع صلاحیت دار و همچنین اخذ تسهیلات بانکی منوط به ارائه گواهی از اداره امور مالیاتی ذی ربط مبنی بر پرداخت یا  ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی قطعی شده می باشد و در صورت عدم رضایت این حکم مسئولان امر نسبت به پرداخت مالیاتهای مذبور با مودی مسئولیت تضامنی خواهند داشت.

• تشخیص علی الرأس :

این اصطلاح در ارتباط با حق مقامات مالیاتی جهت تشخیص مالیات به کار میرود و آن وقتی است که اظهارنامه تسلیمی از سوی مودی نادرست به نظر میرسد و یا این که مودی که مکلف به تسلیم اظهارنامه بوده به موقع به تکلیف خود عمل ننموده است و یا علی رغم تسلیم اظهارنامه مدارک و اسناد مبنای تنظیم اظهارنامه را ارائه ننماید و نیز در صورت ارائه اسناد و مدارک مربوطه این اسناد و مدارک مورد قبول واقع نشود.

• دفاتر قانونی :

دفاتری که بر اساس قانون تهیه و تنظیم شده باشد مانند دفتر روزنامه، دفتر کل، دفتر دارایی.

رسیدگی به دفاتر :

عمل حسابرسی از روی دفاتر و اسناد و مدارک. در واقع تعیین درآمد اشخاص از روی دفاتر و اسناد و مدارک مربوطه می باشد. در این روش ممکن است برخی از اقلام هزینه مدرج در دفاتر مورد قبول واقع نشود که در این صورت آن هزینه ای که بر اساس موازین قانونی قابل پذیرش نمی باشد به درآمد مشمول مالیات اضافه خواهند شد.

منبع : کتاب راهنمای کاربردی مالیاتی برای مدیران با رویکرد طرح جامع مالیاتی